Zespół końskiego ogona, inaczej zespół caude equina jest chorobą neurologiczną i dotyczy odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Jednostka chorobowa charakteryzuje się uciskiem i zapaleniem korzeni nerwów, co powoduje uszkodzenie ich aksonów. Rasami predysponowani do tej choroby są psy ras średnich i dużych w starszym wieku, najczęściej owczarki niemieckie, husky syberian, labrador retriever i owczarki belgijskie.

Objawy

Objawami jakie możemy zaobserwować przy zespole końskiego ogona w początkowej fazie jest ból, problemy ze wstawaniem, także niechęć do poruszania się po schodach. Gdy choroba rozwija się można zaobserwować kulawiznę jednej bądź obu kończyn miednicznych, zaniki mięśniowe, mocniej starte pazury, niechęć do podnoszenia ogona, szerokie rozstawienie kończyn miednicznych,  wylizywanie okolic krocza lub ogona. W zaawansowanym stadium, kiedy postępujące zmiany zwyrodnieniowe doprowadzą do zniekształcenia krążka międzykręgowego, a co za tym idzie zmniejszenie kanału kręgowego i ucisk, zwierzę może cierpieć na niedowłady kończyn miednicznych, nietrzymanie kału i moczu. 

Diagnostyka

Diagnostyka zespołu końskiego ogona obejmuje wywiad z właścicielem, badanie neurologiczne,  pozwalające na ocenę nerwów, badanie ortopedyczne oraz badanie manualne, aby ocenić mięśnie i zlokalizować ból. Istotne są badania obrazowe jak RTG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Badania te mają na celu zobrazowanie struktur kręgosłupa i oceny stopnia ucisku nerwowego. Wczesne rozpoznanie umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia, złagodzenie objawów oraz poprawienie komfortu pacjenta.

Leczenie

Leczenie obejmuje postępowanie zachowawcze oraz interwencję chirurgiczną. Leczenie chirurgiczne wykonujemy w przypadku ostrego bólu oraz przy nasilonych objawach neurologicznych, a także przy nietrzymaniu moczu i kału. Jedną z metod jest zabieg laminektomii dogrzbietowej, inną stabilizacja kręgosłupa przy pomocy śrub bądź prętów. Kolejną metodą jest poszerzenie przestrzeni międzykręgowej oraz otworów międzykręgowych czego rezultatem jest zmniejszenie ucisku na nerwy.

Leczenie zachowawcze obejmuje ograniczenie ruchu na 8-12 tygodni, a także podawanie leków przeciwbólowych. Istotne jest, aby zwierzęta otyłe odchudzić, czego celem jest odciążenie kręgosłupa. Ze środowiska domowego ważne jest podłoże, dlatego należy unikać śliskich powierzchni oraz starać się zapobiegać gwałtownym ruchom i zrywom.

Rehabilitacja

Fizjoterapia przy zespole końskiego ogona jako leczenie zachowawcze jest bardzo ważna. Jeśli nie występują żadne przeciwwskazania to stosuje się zabiegi fizykalne, między innymi pole magnetyczne i laser wysokoenergetyczny, które działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Wykonuje się terapię manualną w celu niwelacji powstałych napięć, rozluźnienia mięśni i poprawie ukrwienia. Następnym etapem jest bieżnia wodna w celu wzmocnienia mięśni, a także ćwiczenia aktywne. Dzięki rehabilitacji jesteśmy w stanie zapewnić podopiecznemu lepszy komfort życia oraz spowolnić postęp zmian, a także zminimalizować objawy.

Po zabiegu chirurgicznym rehabilitacja również odgrywa istotną rolę w powrocie do zdrowia. Działa się przeciwbólowo i przeciwzapalnie przy pomocy zabiegów fizykalnych, a także wspiera się procesy regeneracyjne. Wykonuje się terapię manualną, ćwiczenia bierne oraz w zależności od stanu pionizację lub kinezyterapię. 

Podsumowanie

Zespół końskiego ogona jest poważnym schorzeniem neurologicznym. Powstaje na skutek ucisku na nerwy znajdujące się w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Choroba ta może prowadzić do silnego bólu, osłabienia lub niedowładu tylnych kończyn, a także do problemów z kontrolą oddawania moczu i kału. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. W lżejszych przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze, natomiast w cięższych przypadkach konieczna może być operacja chirurgiczna w celu odbarczenia ucisku na nerwy. Po zabiegu, a także w leczeniu zachowawczym niezwykle ważna jest odpowiednia rehabilitacja, która pomaga psu odzyskać siłę i sprawność.