Blizna to trwałe ślady na skórze powstałe w wyniku uszkodzenia tkanek, najczęściej w wyniku ran, oparzeń czy operacji. Blizny mogą być różnej wielkości i kształtu, a ich wygląd zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj urazu, wiek, kondycja zdrowotna czy sposób leczenia rany. Terapia blizn u zwierząt ma na celu poprawę gojenia ran, złagodzenia dolegliwości związanych z jej obecnością, zapobieganiu zrostom i zaburzonej ruchliwości tkanki, a także poprawy jej wyglądu oraz widoczności. Bliznę mobilizuje się w ramach rehabilitacji, najczęściej po różnych zabiegach. Jest to istotne w powrocie do pełnej sprawności.
Wyróżniamy siedem rodzajów blizn:
- Blizny niedojrzałe
- Blizny stwardniałe
- Blizny fizjologiczne
- Blizny wklęsłe
- Keloidy
- Blizny przerostowe
- Blizny aktywne
Diagnostyka
Diagnostyka blizn obejmuje wywiad oraz badanie palpacyjne, które jest jedną z najważniejszych form badania terapeutycznego. Pomocna jest dokumentacja zdjęciowa, zwłaszcza w przypadku świeżych urazów. W trakcie wywiadu oceniany jest postęp gojenia rany, a także kształt blizny. Przy badaniu palpacyjnym ocenia się objawy, które wskazują na nieprawidłowe napięcia czy sklejenia. Występują one na wczesnym etapie, dzięki czemu można także ocenić wrażliwość dotykową oraz oznaki stanu zapalnego. Ocena blizny pozwala ustalić odpowiedni sposób terapii.
Terapia
Terapia blizn posiada wiele możliwości, które dobierane są indywidualnie w zależności od rodzaju blizny i fazy gojenia.
Masaż jest najbardziej znaną metodą terapii. Stosuje się różne techniki od bardzo lekkiego dotknięcia do intensywnej mobilizacji. Na skutek interwencji manualnej dochodzi do przesuwania fragmentów jak i warstw tkanki. W zależności od podjętych działań likwidowane są zrosty czy inne struktury uniemożliwiające fizjologiczną ruchomość. Ponadto w obrębie świeżej rany często występuje nadmierne napięcie mięśniowe oraz powięziowe, co może prowadzić do obciążenia tkanki.
Kolejną formą terapii jest stawianie baniek. Pod wpływem podciśnienia dochodzi do przekrwienia i krwawych wylewów, co powoduje miejscowe nasilenie przemiany materii, konsekwencją tego jest przemiana w tkance. Ponadto bańki nadają się do oceny blizny na podstawie uniesienia tkanki. Za pomocą tej metody można też skuteczniej poprawić ruch funkcjonalny, a także uwolnić bliznę i wspomóc jej przebudowę wykonując ruchy bierne.
Inną techniką jest terapia narzędziowa, która działa na powięź. Jest to jedna z bardziej zaawansowanych metod leczenia, która wykorzystuje specjalistyczne narzędzia o różnym kształcie. Celem tej metody jest poprawa elastyczności tkanki, zmniejszenie bólu, a także przygotowanie do zastosowania intensywniejszych technik.
Przy bliznach przerostowych oraz keloidów, czyli blizn rozrastających się poza ranę uzupełniająco sprawdzi się kinesiotaping. Działanie plastrów dynamicznych polega na odciąganiu górnej warstwy skóry, co daje efekt uniesienia i sprawia, że tworzy się większa przestrzeń między skórą a mięśniami. Zmniejsza się wtedy ucisk na naczynia chłonne, co pozwala na przepływ chłonki. Z plastrowaniem dynamicznym należy poczekać do zagojenia blizny.
Metodą uwalniającą blizny jest również akupunktura. Igłę umieszcza się w miejscu, gdzie powstają zakłócenia. Dodatkowo obracanie igły według doniesień sprawia w tkance kolagenowej rozciągnięcie włókien, co likwiduje zrosty.
Inną praktyką w terapii blizny jest stosowanie szczoteczki i wykonywania nią ruchów okrężnych, widelca lub wykałaczki i delikatne opukiwanie w celu mobilizacji i stymulacji tkanki.
Z zabiegów fizykalnych przy starych bliznach najlepiej sprawdzą się ultradźwięki. Fale dźwiękowe powodują wzrost temperatury tkanek, co prowadzi do przekrwienia, poprawy metabolizmu i złagodzenia bólu. Metoda ta przygotowuje do uwolnienia zrostów. Przy trudno gojących się ranach stosuje się również laser wysokonenergetyczny w celu przyspieszenia procesów naprawczych i regeneracyjnych.
Podsumowanie
Terapia blizn jest indywidualnie dopasowana do rodzaju blizny, jej lokalizacji oraz czasu, który minął od jej powstania, co wymaga współpracy z zoofizjoterapeutą.
