Swoje początki nosework ma w pracy psów służbowych, które szkolone są do wykrywania nielegalnych substancji, materiałów wybuchowych czy ludzi. W 2009 trójka trenerów psów policyjnych postanowiła wypróbować ćwiczenia z psami ze schroniska, co dało pozytywne efekty. Stworzony został program umożliwiający pracę węchową każdemu psu. Program ten stał się podstawą do dyscypliny sportowej.
Działanie psiego węchu
Psi nos jest złożonym narządem, który odgrywa istotną rolę w życiu czworonoga. Powietrze dostaje się przez nozdrza do jamy nosowej, która ma rozbudowaną strukturę. Następnie przepływa ono przez drobne kanały, co zwiększa powierzchnię kontaktu powietrza zawierającego cząsteczki zapachowe z receptorami zapachu. Receptory zapachu znajdują się w nabłonku wyścielającym kanały. Powierzchnia takiego nabłonka węchowego może wynosić nawet do 170 cm2. Powietrze, które dostało się do nozdrzy rozdziela się na te, które służy oddychaniu i te do detekcji zapachu. Cząsteczki zapachowe przemieszczają się osobnymi kanałami dla lewego i prawego nozdrza nie mieszając się ze sobą. Przy wdechu nozdrza są rozluźnione i powietrze przemieszcza się centralną częścią nosa. Podczas wydechu nozdrza rozszerzają się w celu ułatwienia ukierunkowania prądu powietrza na boki oraz w dół. Dzięki temu mechanizmowi powietrze nie miesza się z kolejną próbką węchową, a powoduje, że powstają zawirowania przesuwające świeże powietrze bliżej nosa. Podczas wydechu ciepłego i wilgotnego powietrza w dół, na podłożu tworzy się wir powietrza. Może on unosić cząstki zapachowe, które przy wdechu są pobierane do analizy. Zapachy cały czas docierają do nosa, jednak w czasie węszenia pies robi krótkie szybkie wdechy, co sprawia, że do analizy dostaje się do 3 razy więcej powietrza. Zazwyczaj pies wykonuje około 3 do 10 cykli wdechów i wydechów podczas węszenia.
Jak zacząć przygodę z noseworkem?
Na początku warto ćwiczyć w pomieszczeniu, aby było jak najmniej rozproszeń. Treningi można rozpocząć zapisując się na szkolenie, gdzie uczy się podstaw. Na rozgrzewkę można chować smaczki w domu i prosić psa, aby je znalazł. Również można wprowadzić zabawki interaktywne, w których schowane są smakołyki. Kolejnym krokiem po zapoznaniu psa z koncepcją szukania jest wprowadzenia zapachu, na którym będzie się pracować. Można wprowadzić naraz trzy zapachy lub stopniowo każdy osobno. W Polsce najczęściej trenuje się na zapachu cynamonu, pomarańczy i goździka, ze względu na to, że to one są obecne na zawodach. Zapachy mogą być w postaci naturalnych próbek lub olejków zapachowych. Próbki umieszczamy w słoiczku lub plastikowym pojemniku z dziurami. Psa skarmiamy na pojemniku z próbką zapachową, dzięki czemu zapachy będą kojarzyć się pupilowi z jedzeniem. Następny etap to chowanie pojemników w meblach i innych wyposażeniach domu. Kolejny krok to poszukiwanie zapachów na zewnątrz najlepiej na ograniczonej powierzchni takiej jak ogród.
Zalety noseworku
Praca węchowa jest dobrym sposobem na zapewnieniu psu aktywności, stymulacji głowy oraz zajęcie czasu. Treningi budują pewność siebie psa, a także uczą skupienia i wyciszenia. Praca węchowa od czworonoga wymaga samodzielności, a od właściciela dobrej komunikacji ze swoim podopiecznym. Osoby, które trenują regularnie nosework szybko uczą się dobrze czytać mowę ciała psa, co sprawia, że postrzegają najdrobniejsze zmiany w zachowaniu świadczące o trafieniu na zapach. Kolejną zaletą pracy węchowej jest stymulacja mózgu, co wpływa na jego rozwój, a co za tym idzie spowalnia procesy starzenia się. Nosework sprawdza się też dobrze jako element terapii psów od lękliwych po nadpobudliwych. Węszenie bardzo angażuje psy, przez co często zapominają o bodźcach z otoczenia, na które normalnie by zareagowały.
Co oferuje PetKer?
W naszej placówce organizowane są wydarzenia związane z węszeniem. Przygotowywane jest pomieszczenie, w którym znajdują się różne maty węchowe, basen z kulkami i inne różnorodności do poszukiwania ukrytych w nich smakołyków. Psiaki po takim węszeniu są zwykle zmęczone i zadowolone.
